انواع روش های کلرزنی

کلرزنی پروسه ای است که در آن با اضافه کردن کلر به آب، باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و سایر میکروارگانیسم‌های بیماری زا را نابود میکنند. کلر یک ماده اکسید کننده بسیار قوی است که در تماس با آب هیپوکلرو اسید تولید می‌کند؛ این ماده میتواند به دیواره سلولی میکروارگانیسم‌ها ورود کرده و آن‌ها را نابود میکند. کلرزنی به دلیل مفید بودن و هزینه مناسب، به یکی از پراستفاده ترین روش‌های ضدعفونی آب تبدیل شده است.

انواع روش‌های کلرزنی

روش‌های کلرزنی نسبت به نیاز، نوع تأسیسات و نوع آبی که باید تصفیه و ضدعفونی شود، متفاوت هستند. در ادامه به بعضی از روش‌های معمول کلرزنی می‌پردازیم:

کلرزنی گازی

کلرزنی گازی یکی از معمول ترین روش‌ها در تصفیه آب شهری و صنعتی است. در این روش، از گاز کلر که به حالت مایع فشرده شده است، استفاده می‌شود. این روش بخاطر قدرت بالا در ضدعفونی و از بین بردن میکروارگانیسم‌ها، کاربرد بسیار زیادی دارد.

مزایا:

•         تاثیر سریع در کشتن باکتری‌ها و ویروس‌ها
•         اقتصادی بودن و مقرون به صرفه در پروژه های بزرگ
•         استفاده بسیار زیاد در سیستم‌های تصفیه آب شهری و صنعتی

معایب:

خطرناک بودن و نیاز به نگهداری و حمل و نقل درست

تولید گازهای مضر و سمی که در صورت نشت به محیط اطراف می‌توانند به انسان‌ها آسیب بزنند

نیاز به وسایل ایمنی و کنترل قوی برای جلوگیری از خطرات احتمالی

کلرزنی مایع

در این روش از محلول‌های مایع کلر استفاده می‌شود. یکی از معمول ترین محلول‌ها، هیپوکلریت سدیم است که با ترکیب با آب، گاز کلر آزاد می‌کند. کلرزنی مایع معمولاً در استخرهای شنا و تصفیه آب خانگی و صنعتی و پروژه های کوچک‌تر کاربرد بسیاری دارد.

مزایا:

•         آسان بودن حمل و نقل و ذخیره‌سازی نسبت به گاز کلر
•         قابلیت کنترل و دقت بالاتر در میزان اضافه کردن کلر به آب
•         ایمن‌تر برای استفاده نسبت به روش کلر گازی

معایب:

•         امکان کاهش تاثیر کلر در صورت ذخیره طولانی مدت
•         نیاز به تانکر خاص برای نگهداری محلول کلر بخاطر خاصیت خورندگی آن
•         قیمت بالاتر نسبت به کلر گازی برای پروژه ‌های بزرگ

کلرزنی پودری

در روش کلرزنی پودری از هیپوکلریت کلسیم استفاده می‌شود که به حالت پودر یا قرص موجود است. این روش به دلیل آسان بودن استفاده و انبارداری، به خصوص در زمانی که دسترسی به سیستم‌های پیچیده تزریق کلر ممکن نیست، بسیار پراستفاده است.

مزایا:

•         مناسب برای مواقع اضطراری و مکان‌هایی که تجهیزات پیشرفته کلرزن وجود ندارد
•         قابلیت حمل و نقل آسان و نگهداری به صورت پودر یا قرص
•         مناسب برای استفاده‌های خانگی و استخرهای کوچک

معایب:

•         کاهش تاثیر کلر در صورت تماس با رطوبت محیط یا در معرض هوای مرطوب قرار گرفتن
•         امکان به وجود آمدن رسوب و جمع شدن ناخالصی‌ها در آب
•         هزینه بالاتر به نسبت با کلر گازی در اندازه ‌های بزرگ

کلرزنی نمکی

روش کلرزنی نمکی با استفاده از دستگاه‌های تولید کلر از نمک انجام می‌شود. در این روش، نمک (کلرید سدیم) به کمک پروسه الکترولیز به هیپوکلرو اسید تبدیل می‌شود که نقش ضدعفونی آب را بر عهده دارد. این روش بیشتر در استخرهای خانگی و عمومی استفاده می‌شود.

مزایا:

•         کم‌هزینه بودن در طولانی‌مدت بخاطر عدم نیاز به خرید مداوم کلر
•         ایجاد آب ملایم‌تر و بدون بوی کلر شدید برای استفاده در استخرها

معایب:

•         هزینه نسبتا بالای اولیه برای نصب دستگاه‌های تولید کلر
•         نیاز به تعویض و نگهداری منظم دستگاه‌ها و تجهیزات الکترولیز
•         مناسب نبودن برای استفاده در سیستم‌های تصفیه آب شهری

کلرزنی با قرص کلر

این روش معمولاً در استخرهای شنا و سیستم‌های خانگی و پروژه های کوچک استفاده می‌شود. قرص‌های کلر به آرامی در آب حل میشوند و کلر را به آرامی آزاد می‌کنند. این روش برای کنترل بهتر میزان کلر موجود در آب بسیار مناسب است.

مزایا:

•         قابلیت استفاده راحت و قابل کنترل بودن برای استخرها و پروژه های کوچک
•         افزایش زمان تماس کلر با آب به خاطر حل شدن آهسته
•         مناسب برای استفاده  پروژه های خانگی و مکان‌هایی با حجم آب کم

معایب:

•         نیاز به بررسی همیشگی برای اطمینان از حل شدن کامل قرص‌ها
•         ممکن است در قسمت های خاصی از استخرها غلظت کلر بیشتر از حد مجاز باشد
•         برای استفاده در مقیاس‌های بزرگ و سیستم‌های شهری مناسب نیست

مقایسه روش‌های کلرزنی

هر کدام از روش‌های کلرزنی مزیت ها و معایب خود را دارند و انتخاب بهترین روش بستگی به عوامل متفاوتی دارد، از جمله:

•         نوع و حجم آب: آب آشامیدنی، استخر، آب فاضلاب
•         نوع تاسیسات: تاسیسات شهری، صنعتی، خانگی
•         بودجه و تجهیزات: هزینه‌های اولیه و هزینه‌های نگهداری

کاربردهای مختلف کلرزنی

هر یک از روش‌های کلرزنی در پروژه های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند:

•         آب آشامیدنی شهری: دستگاه کلرزنی گازی و مایع از معمول ‌ترین روش‌ها برای تصفیه آب آشامیدنی در شهرهاست.
•         استخرهای شنا: در استخرها از قرص کلر، کلرزنی نمکی و گاهی از کلر مایع استفاده می‌شود.
•         صنایع غذایی و دارویی: این صنایع به دلیل نیاز به تصفیه آب در سطح بالا، از روش‌هایی مانند کلرزنی گازی و مایع استفاده می‌کنند.